Mikołajkowe tradycje w Polsce

Zwyczaj pozostawiania dzieciom prezentów pod poduszką znany jest praktycznie na całym świecie. Ma on swoje korzenie już w średniowieczu, zrodził się ok. 1000 lat po śmierci patrona tego święta, biskupa z Miry – świętego Mikołaja, jednego z najbardziej znanych i czczonych świętych, który słynął ze swojej hojności i pobożności. Jednak św. Mikołaj z Miry różnił się od Mikołaja, którego znamy dziś. Jak wygląda jego prawdziwa historia oraz skąd wywodzi się tradycja rozdawania prezentów? W dzisiejszym artykule chcemy przybliżyć Wam temat Mikołajek obchodzonych w Polsce 6 grudnia.

Kim był prawdziwy Święty Mikołaj?
Święty Mikołaj oznacza zwycięzcę narodów. Urodził się ok. 270 roku w bogatej rodzinie, w dzisiejszej Turcji. Jego rodzice byli oddanymi chrześcijanami, dlatego oprócz fortuny przekazali mu również dar wiary. Pomimo bogactwa, które posiadał, prowadził ubogi tryb życia, a swój majątek rozdawał potrzebującym. W roku 300 został biskupem zaniedbanej diecezji w stolicy Miry. Zarządzał nią z wielkim oddaniem i wiarą, gdzie zasłynął ze swojej dobroci, poświęcenia i cudów. Jak mówi tradycja, zmarł 6 grudnia, około 350 roku mając prawie 70 lat.

Jak zrodził się zwyczaj rozdawania prezentów?
Już w średniowieczu powstał zwyczaj wręczania dzieciom prezentów, co zostało zapoczątkowane przez udzielanie stypendiów i zapomóg przez szkoły mające św. Mikołaja za patrona. Po pewnym czasie zwyczaj ten przekształcił się w obdarowywanie prezentami dzieci oraz członków ich rodzin. Zbliżone do obecnych zwyczaje mikołajkowe można znaleźć w dokumentach już z XV wieku, gdzie Święty Mikołaj pełnił rolę osoby przynoszącej prezenty z okazji własnego święta. Charakterystyczne dla niego były: siwa broda, pastorał, mitra oraz długa, czerwona szata biskupia. Co roku przychodził do dzieci w wigilię swego święta i grzeczne obdarowywał owocami, orzechami, ciastkami czy cukierkami, a niegrzeczne uderzał pastorałem. Nie zawsze jednak św. Mikołaj mógł pojawić się osobiście, dlatego dzieci chcąc pokazać, że czekają na prezenty, pozostawiały mu różne przedmioty, do których miały trafić ich upominki. I tak zaczęło się od budowania łódeczek św. Mikołaja, które z czasem zostały zastąpione przez buty czy skarpetki.

Dlaczego wręczamy sobie prezenty 6 grudnia, skoro Św. Mikołaj przynosi je pod choinkę 24 grudnia?
Protestantom nie podobało się, że katolicy i prawosławni czczą Mikołaja jako świętego i cudotwórcę, przez co dzień 6 grudnia stał się jednym z popularniejszych kultów religijnych w Europie. W XII wieku protestanci dokonali próby przeniesienia zwyczaju obdarowywania dzieci prezentami z 6 grudnia na Boże Narodzenie, tak by to Dzieciątko Jezus obdarowywało domowników. Próby te przetrwały do dziś w postaci zostawiania prezentów pod choinką. Właśnie dlatego w większości domów Mikołaj przychodzi z prezentami dwa razy.

Pamiętajmy jednak, że obecnie Mikołajki są popularne w kulturze masowej. To czas na symboliczne i drobne upominki. W zależności od rejonu Polski powinny być one schowane do butów, specjalnie przygotowanej w tym celu skarpety lub umieszczone pod poduszką. W innych krajach Europy, prezenty są rozdawane nawet innego dnia, a część zwyczajów różni się od siebie. Zgodnie z naszą tradycją te większe prezenty powinny trafić do naszych domów dopiero w Wigilię.

Mikołajki można spędzić na wiele różnych sposobów, w zależności od tradycji i zwyczajów przekazywanych z pokolenia na pokolenie w każdej rodzinie. Podzielcie się z nami w komentarzach, jak Wy obchodzicie to święto i jakie tradycje pielęgnujecie u siebie w rodzinach. Niezależnie od tego, który sposób na świętowanie wybierzecie, my życzymy Wam, aby 6 grudnia upłynął w uśmiechu i radości, bo nie same upominki, a stworzona pozytywna i już świąteczna atmosfera się liczy.